محمدحسین غزنوی؛ مرضیه قنبری جهرمی؛ سید امیر موسوی
دوره 5، دوم ، اسفند 1398، ، صفحه 24-41
چکیده
ختمی دارویی (Althea rosea) از گیاهان یکساله و خودرو بوده که گل، میوه و ریشه آن مصرف دارویی دارد. یکی از مشکلات اساسی در کشت گسترده این گیاه دارویی، عدم جوانهزنی مناسب بذر آن و در نتیجه استقرار نامطلوب در شرایط ...
بیشتر
ختمی دارویی (Althea rosea) از گیاهان یکساله و خودرو بوده که گل، میوه و ریشه آن مصرف دارویی دارد. یکی از مشکلات اساسی در کشت گسترده این گیاه دارویی، عدم جوانهزنی مناسب بذر آن و در نتیجه استقرار نامطلوب در شرایط کشت اولیه است. روشهای مختلفی برای شکستن خواب و تحریک جوانهزنی بذر گیاهان وجود دارد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی سه توده ختمی دارویی از مناطق سپیدان شیراز، کردان کرج و اصفهان در سه تکرار انجام شد. در آزمایش اول جهت بررسی خصوصیات جوانهزنی بذر، بذرها تحت تاثیر تیمارهای مختلف شامل دمای 4 درجه سانتیگراد در دورههای زمانی مختلف (صفر، 10 ساعت، 7، 14، 21 و 28 روز) و دماهای 35 و 46 درجه سانتیگراد در حمام بخار (به مدت 6 ساعت) قرار گرفت. در آزمایش دوم به منظور بهینهسازی پرآوری گیاه دارویی ختمی دارویی در شرایط درون شیشه از ترکیب تنظیم کنندههای مختلف رشد گیاهی شامل 2 میلیگرم در لیتر بنزیلآدنین (M4)، 1 میلیگرم در لیتر بنزیلآدنین و 01/0 میلیگرم در لیتر نفتالین استیک اسید (M13)، 1 میلیگرم در لیتر تیدیازورون (M6)، 5/1 میلیگرم در لیتر تیدیازورون و نفتالین استیک اسید 01/0 میلیگرم در لیتر (M17)، 5/0 میلیگرم در لیتر کینیتین (M8) و تیمار 2 میلیگرم در لیتر کینیتین و نفتالین استیک اسید 01/0 میلیگرم در لیتر (M20) استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس در آزمایش اول مشخص گردید که تاثیر نوع توده (سپیدان شیراز، کردان کرج و اصفهان) در سطح احتمال 5 درصد بر صفات مربوط به جوانهزنی (درصد و سرعت جوانهزنی، حجم ریشهچه و ارتفاع گیاهچه) معنیدار بود و اثر دما بر درصد جوانهزنی در سطح احتمال 5 درصد و بر سایر صفات در سطح احتمال 1 درصد تفاوت معنیدار نشان داد. همچنین اثرات متقابل تیمارها در سطح احتمال 5 درصد بر صفات مورد مطالعه معنیدار شد. نتایج بر اساس تجزیه واریانس آزمایش دوم (پرآوری) اثر توده بر تمام صفات و اثر تنظیم کنندههای رشد گیاهی بر طول شاخه در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود. اثر تنظیم کنندههای رشد گیاهی بر سایر صفات در سطح احتمال 1 درصد معنیدار شد. در رابطه با اثرات متقابل مشخص شد که همه صفات در سطح 5 درصد تحت تاثیر قرار گرفت و فقط درصد ریشهزایی در سطح احتمال 1 درصد معنیدار گردید. نتایج بررسی تاثیر تیمار تنظیم کنندههای رشد گیاهی نشان داد که بیشترین پرآوری، طول نوشاخه، درصد ریشهزایی و طول شاخه مربوط به تیمار توده شیراز با مصرف M4 و کمترین میزان آنها مربوط به تیمار توده کرج و با کاربرد M20 بود. بیشترین طول ریشه مربوط به توده اصفهان تحت تیمار M4 و M17 و کمترین طول ریشه مربوط به توده کرج با مصرف M20 بود. بیشترین تعداد برگ در توده شیراز با تیمار M4 و کمترین تعداد برگ در توده کرج با تیمار M8 مشاهده شد.