نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کمال قاسمی بزدی ¹
• حمید حیدری زادی ²
• مینا ربیعی ³

¹ عضو هیات علمی (دانشیار) سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان، ایران

² دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه پیام نور البرز، کرج، ایران

³ عضو هیات علمی (استادیار) دانشگاه پیام نور البرز، کرج، ایران

چکیده

رزماری ( . Rosemarinus officinalis L ) گیاهی است پایا، بسیار معطر با ساقه های چوبی که در داروسازی کاربردهای زیادی دارد. در تحقیق حاضر از دو نوع ریزنمونه میانگره و جوانه انتهایی گیاه رزماری بر روی محی ط کشت MS حاوی 8 ترکیب هورمونی مختلف شامل BAP ،2,4-D ،NAA و کینتین استفاده شد. سه زمان مختلف در فاصله های 20 ، 40 و 60 روز پس از کشت به عنوان زمان های یادداشت برداری در نظر گرفته شد و درصد کالوس زایی ریزنمونه ها با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار بررسی شد. بر اساس نتایج، میزان کالو س زایی تحت تأثیر زمان یادداشت برداری، نوع ریزنمونه، ترکیبات هورمونی و اثرات متقابل صفات در سطح یک درصد معنی دار بود. بهترین کالوس زایی، 40 روز پس از کشت مشاهده شد و درصد کالوس زایی ریزنمونه میانگره ( 1/ 42 درصد) بالاتر از جوانه انتهایی ( 9/ 35 درصد ) بود. بالاترین میزان کالوس زایی ( 3/ 93 درصد) مربوط به ریزنمونه میانگره در زمان 40 روز پس از کشت بر روی محیط کشت حاوی 2 میلی گرم بر لیتر BAP و 5/ 0 میلی گرم بر لیتر NAA مشاهده شد و کمترین میزان کالوس زایی نیز ( 5 درصد ) به محیط کشت بدون هورمون تعلق داشت که نشان دهنده ضرورت منابع هورمونی در محیط کشت است. از بین سیتوکینین های مورد استفاده، BAP بهتر از کینتین بود و از میان اکسین ها نیز NAA نقش بهتری نسبت به 2,4-D داشت.

کلیدواژه‌ها

• اکسین
• تکثیر
• سیتوکینین
• کشت درون شیش های