نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امید یونسی ¹
• علی مرادی ²

¹ دکتری تخصصی فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

² استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی نقش قارچ میکوریزایی بر خصوصیات بیوشیمیایی و فعالیت آنتی­اکسیدانی گیاه دارویی شنبلیله تحت تنش شوری در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از سه سطح تنش شوری شامل شاهد (بدون تنش)،60 و 120 میلی­مولار نمک کلرید سدیم و دو سطح تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح قارچ میکوریزاییGlomus mosseae) بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، درصد کلونیزاسیون ریشه، درصد اسانس، محتوای پرولین و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان سوپراکسیددیسمیوتاز، کاتالاز و گایاکول پراکسیداز بود. نتایج به دست آمده نشان دهنده اثرات بازدارنده تنش شوری بر شاخصه­های رشد گیاه دارویی شنبلیله بود. به نحوی که با افزایش شدت تنش شوری ارتفاع بوته و وزن خشک بوته به میزان قابل ملاحظه­ای کاهش یافت. به کارگیری تیمار میکوریزایی موجب افزایش ارتفاع و وزن خشک بوته­های شنبلیله در شرایط تنش گردید. همچنین تنش شوری کاهش درصد کلونیزاسیون ریشه، افزایش درصد اسانس و نیز افزایش محتوای پرولین اندام هوایی را به همراه داشت. به کارگیری تیمار میکوریزایی منجر به بهبود درصد اسانس گردید. هرچند تفاوت معنی­داری به لحاظ میزان پرولین میان گیاهان میکوریزایی و غیرمیکوریزایی مشاهده نگردید. تنش شوری باعث افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان مورد ارزیابی گردید. اعمال تیمار میکوریزایی نقش مؤثری در ارتقاء رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان شنبلیله به ویژه در شرایط تنش شوری داشت. هر چند اثر متقابل شوری و میکوریزا برای آنزیم گایاکول پراکسیداز معنی­دار نبود.

کلیدواژه‌ها

• پراکسیداز
• پرولین
• درصد اسانس
• سوپراکسید دیسمیوتاز
• شنبلیله
• شوری
• قارچ میکوریزا
• کاتالاز