نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نرجس شریف ¹
• عبداله محمدی ²
• خداداد مصطفوی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

² دانشیار، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

³ دانشیار، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران.

چکیده

اسطوخودوس یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی و معطر است که به تیره نعناعیان تعلق دارد. در این پژوهش به کمک تکنیک کشت درون شیشه ایی کالوس‌زایی، باززایی از کالوس و باززایی مستقیم مورد مطالعه قرار گرفت. دو آزمایش جداگانه بهینه‌سازی القای کالوس و باززایی غیر مستقیم و باززایی مستقیم اجرا شد. طرح آماری مورد استفاده در آزمایش‌های القای کالوس و باززایی غیرمستقیم، فاکتوریل در قالب طرح املاً تصادفی با تنظیم‌کننده‌های رشدی 2,4-D در سه سطح (0، 2/0 و 4/0 میلی‌گرم در لیتر) در ترکیب با غلظت‌های مختلف kinetin در سه سطح (0، 2/0 و 4/0 میلی‌گرم در لیتر) با 4 تکرار بود. آزمایش باززایی مستقیم به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد که بیش‌ترین درصد کالوس به همراه حجیم‌ترین کالوس‌ها در محیط MS به‌اضافه 4/0 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 4/0میلی‌گرم در لیتر kin حاصل شد. باززایی غیرمستقیم و ظهور گیاه‌چه فقط از کالوس‌های ریزنمونه ساقه و در محیط کشت MS حاوی 6/1میلی‌گرم در لیتر BAP به همراه 1 میلی‌گرم در لیتر kin که در آن کالوس‌های واکشت شده بعد از مدت زمانی به رنگ سبز درآمده و بعد از حدود 45 روز از واکشت، روی آن اندام هوایی تشکیل شد. در آزمایش باززایی مستقیم ترکیب 2 میلی‌گرم در لیتر BAP به همراه 2 میلی‌گرم در لیتر kin بیش‌ترین درصد باززایی را ایجاد کردند.

کلیدواژه‌ها

• اسطوخودوس
• کالوس‌زایی
• باززایی غیرمستقیم
• باززایی مستقیم