نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیه طایفه ¹
• ناصر مهنا ²
• سید کمال کاظمی تبار ³
• ولی اله قاسمی عمران ⁴

¹ دانشجوی دکترای بیوتکنولوژی و ژنتیک مولکولی گیاهان باغی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² دانشیار دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ دانشیار دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

⁴ استادیار پژوهشکده ژنتیک دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ساری، ساری، ایران

چکیده

زوفای معمولی (Hyssopus officinalis) و گونه­ی دیگر زوفای محلی (Hyssopus angustifilius) گیاهی دارویی علفی، چندساله، متعلق به تیره نعناعیان است. هدف از این آزمایش دستیابی به بهترین محیط کشت و ترکیب هورمونی برای تولید کالوس است که بتوان در پژوهش ها و مراحل بعد به باززایی گیاه و تولید متابولیت های ثانویه به خصوص در گونه محلی که رو به انقراض است دست یافت. بدین منظور ابتدا بذور ضدعفونی و در محیط MS کشت گردید و بعد از دو هفته نمونه های ساقه جدا و به محیط کشت MS و B5 با غلظت های هورمونی (شاهد، 0.5 mg 2,4-D ، 1 mg 2,4-D، 0.2 mg NAA +0.5 mg 2,4-D ، 0.2 mg NAA+1 mg 2,4-D)  کشت گردیدند و در شرایط کنترل شده اتاقک کشت نگهداری شدند و بعد یادداشت برداری صفات زمان شروع کالوس، درصد نمونه های کالوس ده،  وزن تر، وزن خشک و رنگ کالوس انجام گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل بین گونه، محیط کشت و تیمار هورمونی در سطح یک درصد معنی دار شد و نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که بیشترین میزان تولید کالوس در هر دو گونه محلی و معمولی در تیمار (0.5 mg 2,4-D + 0.2 mg NAA)در محیط کشت  Ms می باشد. بنابراین با توجه به این پژوهش، تیمار ذکر شده برای کالوس دهی این گیاه پیشنهاد می­گردد. با توجه به اهمیت این دو گونه دارویی زوفا به ویژه گونه محلی و خطر انقراض آن، نتایج این آزمایش می تواند برای حفاظت این گونه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• زوفای محلی
• زوفای معمولی
• تیمار هورمونی
• کالوس زایی
• محیط کشت