پژوهشکده فناوریهای نوین زیستی دانشگاه زنجان-زنجان -ایران
چکیده
گیاه بومادران هزار برگ با نام علمی Achillea millefoliumمتعلق به جنس Achillea و خانوادۀ Asteraceae می باشد که به علت تنوع رویشگاه و پراکندگی وسیع در کشور یکی از شناختهترین و در دسترسترین گونههای جنس بومادران میباشد که مورد مصرف در طب سنتی بویژه درمان التهابات دستگاه گوارش دارد، به منظور بررسی ترکیبات اسانس در رویشگاه همایون واقع در ارتفاعات شمالی شهر زنجان پس از انتخاب نمونۀ مناسب گیاهی، کل پیکرۀ رویشی گیاه در مرحلۀ تمام گل برداشت و پس از خشک شدن در سایه اتاق به شکل مخلوط همگن پودر شده و اسانس آن به روش تقطیر با آب استخراج گردید. سپس اجزاء تشکیل دهنده اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی مورد شناسایی و اندازهگیری مقدار اجزاء قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که اسانس حاصل از پیکرۀ رویشی خشک گیاه دارای رنگ سفید با بازده 74/0 درصد بود، نتایج GC-MS نشان داد که اسانس این گیاه در منطقه مورد نظر ازترکیب 105 ماده تشکیل شده است که 10 ترکیب نماینده 78/50 درصد کل اسانس بودند .مهمترین ترکیبات شناسایی شده در اسانس عبارت از: بتا-پینئین (71/4%)، 1و8-سینئول (اکالیپتول) (64/8%)، (+)2بورنانون (57/2%) ،بورنئول (23/4%)، کاریوفیلین (11/2%) ، بتانرولیدول (78/7%)، کاریوفیلناکسید (89/4%)، فرانسول (87/9%)، 7-اپی–ایودیسمول (46/2%)و کسانیل استات (52/3%) بودند. سزکوئیترپن فرانسول برای اولین بار از این گیاه در منطقۀ زنجان با مقدار 87/9 درصد گزارش گردید که به علت اثرات ضد توموری آن شایان توجه میباشد.
)