نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• موژان گلعلی پور ¹
• مهناز اقدسی ²
• محمد فاطمی ²

¹ گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان

² گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان.

چکیده

رازک (Humulus lupulus)  گیاهی از خانواده شاهدانه است که در بیشتر نقاط جهان به منظور مصارف دارویی و صنعتی کشت می‌شود. مواد موثره این گیاه ترکیبات رزینی، اسانس، فنل و فلاونویید است. هدف از پژوهش حاضر بهینه‌سازی تولید کالوس و ریشه­های نوپدید جهت تولید متابولیت‌های ثانویه است. به این منظور قطعه جدا کشت دمبرگ در دو نوع محیط کشت MS وB5 حاوی غلظت­های مختلف (5، 3، 2.5، 2، 1.5، 1، 0.5، 1، 0 میلی گرم در لیتر) Kin به تنهایی یا همراه با غلظت­های مختلف (5، 3، 2.5، 2، 1.5، 1، 0.5، 1، 0) NAA و یا 2,4-D کشت شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 8 تکرار و تعداد پنج قطعه جدا کشت در هر تکرار انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که محیط MS و B5 اثر یکسانی در تحریک کالزایی دارند. بیشترین میزان کالزایی (100%) در تیمار (2.5 و 2.5) و (3 و 3) میلی‌گرم در لیتر NAA+Kin  و یا 2,4-D+Kin در هر دو محیط دیده شد. بیشترین میزان وزن خشک و تر در محیط کشت حاوی (2.5 و 2.5) میلی‌گرم در لیتر NAA+Kin مشاهده شد. نتایج حاضر همچنین نشان داد که تیمار (0.5 و 0.5) میلی‌گرم در لیتر NAA+Kin  و نیز (1 و 0.5) میلی‌گرم در لیتر 2,4-D+Kin در هر دو محیط سبب تحریک بیشترین درصد (85%) ریشه‌زایی می‌شود. بیشترین میزان فنل و فلاونویید به ترتیب در محیط MS حاوی (3 و 3) میلی‌گرم در لیتر NAA+Kin و محیط B5 حاوی (3 و 3) میلی‌گرم در لیتر 2,4-D+Kin تولید شد.

کلیدواژه‌ها

• رازک
• کالوس
• ریشه نوپدید
• فنل
• فلاونویید