نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا حدادی ¹
• قربانعلی نعمت زاده ²
• سمیه قهاری ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² استاد پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

گیاهان دارویی، امروزه به طور گسترده به عنوان جایگزینی برای آفت ­کش­های شیمیایی سنتزی مطرح هستند. در این پژوهش ترکیبات شیمیایی اسانس و اثرات ضد باکتریایی، ضد قارچی و آنتی اکسیدانتی عصاره­ های متانولی و کلروفرمی گیاهان دارویی اُکالیپتوس، زوفا و اقاقیا روی پاتوژن­های مهم گیاهی که معمولاً باعث آسیب­های غیر قابل جبران به محصولات کشاورزی می ­شوند، مورد بررسی قرار گرفته­ اند. جداسازی و شناسایی ترکیبات موجود در اسانس­های بدست آمده، با استفاده از دستگاه GC/MS انجام شد. فعالیت ضد میکروبی بر روی 11 میکرواُرگانیسم از جمله؛ سه باکتری گرم مثبت، پنج باکتری گرم منفی و نیز سه گونه قارچ با استفاده از روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین، فعالیت آنتی اکسیدانتی این سه گیاه با اندازه­ گیری آنزیم­ های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز و ارزیابی میزان توانایی به دام اندازی رادیکال DPPH سنجیده شدند. علاوه بر این، میزان فنول و فلاونوئید کل گیاهان یاد شده نیز اندازه­ گیری گردیدند. بر اساس نتایج به دست آمده، در بین عصاره­ های متانولی و کلروفرمی، بیشترین فعالیت ضد باکتریایی به ترتیب مربوط به برگ گیاه زوفا و برگ گیاه اقاقیا بوده است. اسپاتولنول، فیتول و اسپاتولنول به ترتیب عمده­ ترین ترکیبات تشکیل دهنده  اسانس­ گیاهان اُکالیپتوس، اقاقیا و زوفا بودند. با توجه به نتایج به دست آمده می­توان نتیجه گرفت که عصاره­ های این سه گیاه می­توانند به عنوان کاندیدای مناسبی جهت بررسی­های بیشتر در شرایط نیمه مزرعه­ ای و مزرعه­ ای مورد استفاه قرار گیرند تا در صورت تأیید قدرت باکتری­ کشی آن­ها در قالب برنامه های مدیریت تلفیقی آفات در کنترل آفات و بیماری­ها مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

• اسانس
• عصاره گیاهی
• فعالیت ضد باکتریایی
• اثر ضد قارچی
• فعالیت آنتی اکسیدانتی