نویسندگان
1 استادیار دانشگاه زنجان ، دانشکده علوم ، گروه زیست شناسی
2 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی
چکیده
گیاه آویشن یکی از گیاهان دارویی پرمصرف در ایران است که گونه Thymus persicus یا آویشن ایرانی بعنوان یکی از گونه های اندمیک در استان زنجان در مناطق آلوده به فلزات سنگین ازجمله نیکل و کادمیوم یافت می شود. به منظور بررسی اثر تجمع نیکل بر ترکیبات عصاره آویشن ایرانی دانه رستهای گیاهان در شرایط کشت هیدروپونیک با غلظت های 0 (شاهد)، 0.2، 0.4 و 0.6 میلی مولار نیکل و کادمیوم تیمار شدند. سه هفته پس از تیمار، نمونه های گیاهی جمع آوری گردیدند و عصاره هگزانی از بخش هوایی گیاهان استخراج شد و با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومترگازی تریبات تشکیل دهنده عصاره مورد اندازه گیری و بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عمده ترین ترکیبات موجود در عصاره آویشن ایرانی، اسید فرمیک، تیمول، تیموکوئینون و لینالول می باشد. مقدار تیمول در تمام غلظت های نیکل و کادمیوم به جز غلظت 4/0 میلی مولار نیکل نسبت به شاهد افزایش یافت. اما مقدار سه ترکیب مهم دیگر یعنی تیموکوئینون، لینالولل و اسید فرمیک تحت تاثیر غلظت های مختلف هر دو فلز روند کاهشی داشته است. بطور کلی می توان نتیجه گرفت که تنش فلزات سنگین نیکل و کادمیوم بر مقدار و نوع ترکیبات موثره عصاره گیاه آویشن ایرانی تاثیرات متفاوتی داشته است. مقدار برخی ترکیبات اصلی افزایش و برخی دیگر تحت تین تنش کاهش نشان دادند که این نشان دهنده غیر قابل پیش بینی بودن نتایج اثرات فلزات سنگین بر ترکیبات ثانویه این گیاه می باشد.
کلیدواژه‌ها
)