2
دکتری تخصصی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه تهران
چکیده
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی میزان نشت یونی، غلظت پرولین، غلظت مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در اندام هوایی و ریشه گیاه دارویی گشنیز در واکنش به تلقیح میکوریزایی تحت تنش شوری در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از سه سطح تنش شوری شامل شاهد (بدون تنش)، 60 و 120 میلیمولار نمک کلرید سدیم و دو سطح تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح قارچ میکوریزایی Glomus mosseae) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل میزان نشت یونی، غلظت مالون دی آلدئید، غلظت پرولین و فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسمیوتاز، کاتالاز و گایاکول پراکسیداز بود. نتایج به دست آمده اثرات افزاینده تنش شوری بر صفات فیزیولوژیکی مورد ارزیابی را نشان داد. به نحوی که با افزایش شدت تنش شوری میزان نشت یونی، غلظت مالون دیآلدئید، غلظت پرولین به میزان قابل ملاحظه ای افزایش یافت. میزان این افزایش در ریشه ها بیشتر بود که بیانگر حساسیت بالاتر این اندام به تنش شوری می باشد. به کارگیری تیمار میکوریزایی موجب کاهش غلظت مالون دی آلدئید و میزان نشت یونی در شرایط تنش گردید. همچنین میزان پرولین گیاهان میکوریزایی از غیرمیکوریزایی پایینتر بود. تنش شوری موجب افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان گردید. فعالیت هر سه آنزیم مورد ارزیابی در ریشه بالاتر از اندام هوایی بود. شدت فعالیت آنزیم کاتالاز به مراتب از دو آنزیم دیگر بالاتر بود. اعمال تیمار میکوریزایی نقش مؤثری در ارتقاء رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان گشنیز به ویژه در شرایط تنش شدید شوری داشت. هر چند گیاهان میکوریزایی و غیرمیکوریزایی تفاوت چندانی از نظر آنزیم گایاکول پراکسیداز نشان ندادند.
)